MOU คือ อะไร เกี่ยวข้องอะไรกับแรงงานต่างด้าว และทำไมแรงงานต่างด้าวต้องทำ MOU
ในปัจจุบัน การจ้างแรงงานต่างด้าวในประเทศไทยเป็นเรื่องสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมหลากหลายประเภท แต่เพื่อให้การจ้างงานเป็นไปอย่างถูกต้องตามกฎหมายและลดปัญหาการลักลอบเข้าเมือง แรงงานต่างด้าวจำเป็นต้องปฏิบัติตามกระบวนการตามที่กำหนดไว้ หนึ่งในนั้นคือการทำ MOU หรือ Memorandum of Understanding
MOU ย่อมาจาก (Memorandum Of Agreement)
MOU คือเอกสารสัญญาหรือหนังสือ ที่มีการเก็บบันทึกข้อตกลงที่มีความเข้าใจตรงกัน ทั้งสองฝ่าย โดยหน่วยงานของรัฐ บริษัทเอกชน หรือระหว่างรัฐต่อรัฐ เป็นบันทึกข้อตกลงที่มีความเข้าใจตรงกันเป็นรูปแบบของหนังสือหรือสัญญา ซึ่งมีข้อความที่ระบุเป็นหลักเกณฑ์หรือวิธีการให้บุคคลที่เกี่ยวข้องต้องปฏิบัติหรือดำเนินการในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เป็นข้อกติกา ข้อที่นัดหมายกันไว้ หรือเงื่อนไขที่กำหนดไว้ โดยที่สัญญาหรือหนังสือนี้ ไม่ถือว่าเป็นสัญญาผูกมัด แต่แสดงความต้องการอันแน่วแน่ของผู้ลงนามว่าจะปฏิบัติดังที่ได้ระบุไว้เป็น MOU เข้ามาโดยรัฐบาลของประเทศต้นทางได้ทำความเข้าใจที่ตรงกันระหว่างแต่ละประเทศ โดยตัวแทนของทุกฝ่าย จะลงนามในบันทึกข้อตกลงสัญญาหรือหนังสือ เพื่อให้มีผลบังคับใช้
แรงงาน หมายถึง ทรัพยากรมนุษย์ที่ผ่านการบริหารจัดการจนทำให้เกิดมูลค่าทางเศรษฐกิจต่อครอบครัว สังคม และประเทศชาติ
คนต่างด้าว หมายถึง บุคคลธรรมดาซึ่งไม่มีสัญชาติไทย
ทำงาน หมายถึง การทำงานโดยใช้กำลังกายหรือความรู้ด้วยประสงค์ค่าจ้าง หรือประโยชน์อื่นใดหรือไม่ก็ตาม
แรงงานต่างด้าว หมายถึงบุคคลซึ่งไม่มีสัญชาติไทยแต่ได้เดินทางมาทำงานในแผ่นดินประเทศไทยโดยใช้กำลังกายความรู้ความสามารถเพื่อประสงค์ผลตอบแทนเป็นค่าจ้างหรือประโยชน์อื่นใด
แรงงานต่างด้าวนำเข้าโดยระบบ MOU คือ แรงงานต่างด้าวที่เข้ามาทำงานในประเทศไทยอย่างถูกต้องตามกฏหมาย
ภายใต้บันทึกข้อตกลง MOU ระหว่างรัฐบาลประเทศไทยกับประเทศต้นทาง ลาว พม่า กัมพูชา แรงงานต่างด้าวที่เข้าระบบ MOU จะได้รับสวัสดิการต่าง ๆ ตามที่ทางกฎหมายกำหนด และมีเอกสารประจำตัวครบถ้วน
คุณสมบัติของคนต่างด้าว ที่จะขอใบอนุญาตทำงานได้
1. มีถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจักรหรือได้รับอนุญาตให้เข้ามาในราชอาณาจักรเป็นการชั่วคราว
ตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง (มิใช่นักท่องเที่ยวหรือผู้เดินทางผ่าน)
2. มีความรู้ความสามารถในการทำงานตามที่ขอรับใบอนุญาตทำงาน
3. ต้องไม่เป็นคนวิกลจริตหรือจิตฟั่นเฟือนไม่สมประกอบ
4. ต้องไม่เป็นผู้เจ็บป่วยด้วยโรคเรือน วัณโรคในระยะอันตราย โรคเท้าช้างในระยะปรากฎอาการเป็นที่น่ารังเกียจแก่สังคม โรคยาเสพติดให้โทษอย่างร้ายแรง โรคพิษสุราเรื้อรัง
5. ต้องไม่เคยต้องโทษจำคุกในความผิดตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมืองหรือตามกฎหมายว่าด้วยการทำงานของคนต่างด้าว ภายในระยะเวลาหนึ่งปีก่อนวันขอรับใบอนุญาต
ทำไมแรงงานต่างด้าวต้องทำ MOU?
- เพื่อการจ้างงานที่ถูกกฎหมาย การทำ MOU ช่วยให้แรงงานต่างด้าวมีสถานะการทำงานที่ถูกต้องตามกฎหมายของประเทศไทย รวมถึงได้รับใบอนุญาตทำงาน (Work Permit) และวีซ่าที่เหมาะสมสำหรับการพำนักในประเทศ
- ป้องกันปัญหาการค้ามนุษย์ กระบวนการ MOU ช่วยลดความเสี่ยงที่แรงงานจะถูกล่อลวงหรือตกเป็นเหยื่อของการค้ามนุษย์ เนื่องจากมีการตรวจสอบประวัติและการควบคุมโดยรัฐบาลทั้งสองฝ่าย
- คุ้มครองสิทธิแรงงาน แรงงานที่ทำงานผ่านกระบวนการ MOU จะได้รับการคุ้มครองสิทธิต่าง ๆ เช่น ค่าจ้างขั้นต่ำ การประกันสุขภาพ และสวัสดิการตามกฎหมายแรงงานของประเทศไทย
- สร้างความมั่นใจให้กับนายจ้าง นายจ้างที่จ้างแรงงานผ่านกระบวนการ MOU สามารถมั่นใจได้ว่าแรงงานที่จ้างมานั้นถูกต้องตามกฎหมาย และลดความเสี่ยงต่อการถูกตรวจสอบหรือดำเนินคดีในข้อหาจ้างแรงงานผิดกฎหมาย
ขั้นตอนการนำเข้าแรงงานต่างด้าวผ่าน MOU แบบย่อ
- นายจ้างยื่นคำร้องขอจ้างแรงงานต่างด้าว นายจ้างในประเทศไทยต้องยื่นคำร้องไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กระทรวงแรงงาน เพื่อขออนุญาตจ้างแรงงานต่างด้าว
- การดำเนินการโดยรัฐบาลประเทศต้นทาง รัฐบาลประเทศต้นทางจะจัดหาแรงงาน ตรวจสอบประวัติ และเตรียมเอกสารที่จำเป็น เช่น หนังสือเดินทางและใบรับรองสุขภาพ
- การอบรมและเซ็นสัญญาจ้าง แรงงานจะต้องเข้ารับการอบรมเกี่ยวกับสิทธิและหน้าที่ พร้อมทั้งเซ็นสัญญาจ้างกับนายจ้าง
- การเดินทางเข้ามาในประเทศไทย หลังจากได้รับอนุญาต แรงงานจะเดินทางเข้ามายังประเทศไทยอย่างถูกต้องตามกฎหมาย พร้อมรับใบอนุญาตทำงานและวีซ่า
ข้อดีและข้อเสียของแรงงานต่างด้าว MOU คือ
ข้อดี
- มีความเสถียรภาพในการจ้างงานตามสัญญาจ้างตลอดระยะเวลา 2 ปี และต่ออายุสัญญาอีก 2 ปี (ปัจจุบันมี มติ ครม. ผ่อนผันให้ MOUที่ครบ 4 ปี แล้ว สามารถต่อได้อีก 2 ปี)
- มีการคัดกรองคุณสมบัติตรงตามที่นายจ้างต้องการ
- มีการตรวจสอบประวัติก่อนเข้าทำงาน
- ลดปัญหาแรงงานผิดกฎหมายและการลักลอบเข้าเมือง
- ส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างประเทศ
- สร้างมาตรฐานในการดูแลแรงงานต่างด้าว
- ช่วยให้ระบบเศรษฐกิจและการผลิตดำเนินไปอย่างราบรื่น
ข้อเสีย
- ไม่สามารถเปลี่ยนนายจ้างหรือเปลี่ยนงานได้อย่างเสรี (เงือนไขการเปลี่ยนนายจ้าง)
แรงงาน ลาว พม่า กัมพูชา เวียดนาม ที่เข้ามาทำงานในประเทศไทยแบบถูกกฎหมายตั้งแต่แรก ถือ เป็นแรงงานข้ามชาติที่จะเข้ามาในลักษณะของ MOU สามารถนำเข้าได้ตลอดทั้งปี
ส่วนแรงงานบางกลุ่มที่หลบหนีเข้ามาแบบผิดกฎหมายก่อน และ ภายหลังรัฐบาลไทยประกาศให้มาลงทะเบียนทำบัตรชมพู แรงงานกลุ่มนี้ไม่ใช่ MOU แต่เป็นแรงงานที่ได้รับการผ่อนผันชั่วคราวซึ่งการที่จะทำให้ถูกกฎหมายต้อง รอ มติคณะรัฐมนตรีอนุมัติเป็นครั้งๆ ไป
บทสรุป
การทำ MOU เป็นขั้นตอนสำคัญที่ช่วยให้การจ้างงานแรงงานต่างด้าวเป็นไปอย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ แรงงานที่ผ่านกระบวนการนี้จะได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ขณะที่นายจ้างก็สามารถดำเนินธุรกิจได้อย่างมั่นใจ ดังนั้น การสนับสนุนและส่งเสริมให้แรงงานต่างด้าวดำเนินการผ่าน MOU จึงเป็นสิ่งสำคัญต่อการพัฒนาประเทศและการรักษาสิทธิมนุษยชนในระยะยาว
